No seu fogar no rural, ben preto de Santiago, Cándido Pazó tiña tres cans. Conta que dous eran submisos, felices co seu xardín e os seus paseos diarios polos montes, que aínda hoxe gardan as costas da casa. Pero o terceiro, de nome Lucas, tiña aspiracións máis aló dos muros da leira. "Era un mestre do escapismo e facía todo tipo de fazañas para fuxir, como trepar por un enreixado vertical. Ás veces traía algunha galiña dos veciños, e logo me tocaba a min ir alí a pedir desculpas", lembra entre gargalladas o dramaturgo.

Di que o cadelo sempre volvía, logo de media hora de indisciplina para a que non lle importaba "o risco de que lle arrolase un coche ou lle mancara un veciño". Agora o animal xa é vello, e os anos fanlle fuxir menos ca antes, pero mantén as cinzas daquela "loita" que se disputaba a diario entre Pazó e el.

Cando Talía Teatro contactou co director con motivo dunha nova montaxe, o vigués non dubidou en servirse deses recordos para mollar a pluma. "Pensei nunha comedia filosófica protagonizada por tres cans e que falara da vida humana cando persegue a liberdade", explica o dramaturgo, para o que a autonomía "sempre ten un prezo". A decisión "eterna" entre "superar os nosos límites ou renunciar á tranquilidade da nosa zona de confort" é o regato que camiña baixo as verbas dos actores Rubén Prieto e Artur e Dani Trillo. Sobre as táboas, os intérpretes póñense na pel daqueles tres cadelos en Vida de cans, que chegará este venres e sábado ao Teatro Rosalía (20.30 horas).

A representación escribiuse fai un ano, e estreouse a pasada primavera. Da mente de Pazó á escena houbo que facer un par de axustes, especialmente os relativos ao código que debían empregar os artistas, que asumen como "un divertimento" o seu novo rol. "O físico, o estilo e as pautas" revisáronse polo miúdo antes de levar ante o público a obra, que non alude a "ámbitos transcendentes", senón a pequenos aspectos da vida no que cadaquén pode atopar bifurcacións. "Ás veces temos que superar os límites coa parella, cos amigos ou no traballo. Nas barricadas non hai que instalarse, pero si ir ocasionalmente para gañar cousas", comenta o dramaturgo.

No seu escrito, son Lupo, Nolo e Nemo os que se enfrontan á decisión. O primeiro "está de viaxe, o maior xa está de volta e o pequeno pensa que non hai que viaxar, que cada un ten o seu papel na vida". Ao longo da función, as actitudes ante os retos van evolucionando cando se asoman a idea de saír da súa parcela. Pazó confésase adscrito a todas, máis se cadra ao "tranquilo", porque aposta cando está "seguro", "se non, non".

Malia estas querenzas, o director non se deixa acomodar. Nuns meses cumprirá os 60 anos, unha idade na que, di, hai que saber romper co que se coñece para non anquilosarse. É por iso polo que está a reinventar o seus horizontes creativos, coa obra que actualmente prepara polo centenario que se cumprirá en 2021 da morte de Emilia Pardo Bazán. O texto, que abordará a complexa figura de coruñesa e a súa novela A Tribuna, atópase en fase de investigación en coprodución cunha empresa catalá, que converte a peza nun proxecto moito máis grande e alleo do que Pazó está acostumado.

"A obra supera os parámetros que normalmente traballo, tanto a nivel de creación coma corporativo. Agora hai unha parte do meu espírito que me di: 'Para que te metiches nisto, co ben que estabas escribindo sobre cans", chancea. Lonxe dos prados santiagueses desta peza, a súa próxima montaxe ulirá á Fábrica de Tabacos, e á suor das cigarreiras do século XIX. O director láiase de que é unha empresa difícil, na que hai que "afinar moito" para non "simplificar", pero nisto de escribir, recoñece, ten algo de callo. "Eu fíxenme dramaturgo nos 80, e tamén fun director e dobrador, porque nesta profesión tes que tocar varios paus. Hoxe as infraestruturas e os circuítos son maiores que entón, pero eu boto de menos aquel entusiasmo. Nesa época, no ámbito da cultura, case todo estaba por inventar".